ICO

Spiże, mosiądze, brązy – elita wśród stopów metali

Spiże, mosiądze, brązy – elita wśród stopów metali

Grupa mosiądzów dzieli się na te do odlewów i do obróbki plastycznej. Ludzie używają od czasów prehistorycznych. Miejsce narodzin i utrwalenia tego stopu metali to dzisiejsze obszary Indii. Podstawowym elementem stopu pozostaje cynk, z zawartością nawet do 40proc.. Mosiądze do przeróbki plastycznej można podzielić na dwuskładnikowe oraz wieloskładnikowe, które z kolei dzielą się na bezołowiowe i ołowiowe naczynia miedziane.

Ponadczasowe spiże i brązy

Nieco innych substancji łączy się z miedzią, w celu uzyskania brązu, są to np. cyna, ołów, krzem, mangan, beryl, a także inne składniki z układu okresowego, również jako związki chemiczne. Uzupełniający składnik powinien wynieść ponad 2 proc. przygotywanego stopu, wtedy nazywa się go konkretnymi nazwami jak brąz krzemowy czy brąz berylowy. Broń, błyskotki, grzebienie, naczynia identyfikowane jako miedziane w czasach przed nasza erą były tworzone z domieszką cyny. Brązy cechują się małym skurczem odlewniczym, dzięki czemu da się tworzyć odlewy o złożonych formach. Z tego powodu z brąz służył jako podstawowy materiał do odlewania pomników. Pozostałe istotne przymioty tego stopu to wielka odporność, tak na uszkodzenia i działanie czasu, jak i na kaprysy aury. Jak powszechnie wiadomo, brązy do obróbki plastycznej nie korodują, są sprężyste i łatwo poddają się lutowaniu czy spawaniu.

Czym różni się spiż od mosiądzu?

Materiał zwany spiżem jest stopem miedzi z cyną, ołowiem i cynkiem – czasem można zaliczyć ten rodzaj do brązów. Zawierają odrobinę więcej cyny niż w brązie cynowym. Ołów to 2-6%, a cynk 2-7% składu mieszanki. Tak samo dobrze jak brąz spiż wytrzymuje oddziaływanie mechaniczne i utlenianie. Stop ten znano już w starożytności – używano go do tworzenia broni siecznej, podobnie jak inne odlewy z miedzią – jako wyjątkowo twarde tworzywo. W czasach bliższych współczesności ze spiżu ludwisarze formowali dzwony, natomiast w czasach późniejszych rusznikarze – lufy artyleryjskie. Posiadanie uniwersalnych właściwości przez spiż stało się przyczyną przetopienia zarekwirowanych dzwonów w uzbrojenie. Dziś spiż służy do tworzenia odlewów rzeźb i ozdób.